ทัศนะความคิดต่อสื่อ 'สารคดีเพื่อเจ้าของประเทศทุกคน 2475'

ที่มา uddred

 กรุงเทพธุรกิจ 28 กรกฎาคม 2555 >>>



ความเห็นของผู้ชม "สารคดีเพื่อเจ้าของประเทศทุกคน 2475 ออกอากาศทางไทยพีบีเอส" ต่อคำถามถึงสื่อในการทำคดีชุดนี้

ผู้เขียนได้ติดตามสารคดีเรื่อง.."สารคดีเพื่อเจ้าของประเทศทุกคน 2475" ออกอากาศวันที่ 25-27 กรกฎาคม 2555 เวลา 22.00-23.00 น. ทางไทยพีบีเอส ซึ่งเป็นสารคดีเชิงประวัติศาสตร์ ทำให้ชวนคิดเห็นและนิ่งนอนใจไม่ได้ที่นำมาเสนอต่อ เพราะทำให้เห็นว่า "สารคดีประวัติศาสตร์" ชิ้นนี้ หากพูดว่าผู้ทำสื่อพยายามบิดเบือนก็ตรงเกินไป แต่สิ่งหนึ่งที่มันสะท้อนออกมา ก็คือหากไม่มีการวิจารณ์กัน มันเท่ากับว่าเป็นการพยายามครอบงำความคิดของคนในสังคม ที่ผู้ทำสารคดีชุดนี้ไปสัมภาษณ์จากอาจารย์หลายๆท่าน แล้วพยามขมวดความคิด เหมือนกับให้คนเข้าใจอีกความรู้ชุดความคิดหนึ่งโดยผ่านการตัดต่อเท่านั้น ซึ่งทำให้ประวัติศาสตร์ถูกบิดเบือน คลุมเครือ ซึ่งเป็น "อันตรายที่สุด"
แต่สำหรับนักประวัติศาสตร์แล้ว มันจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ต้องมีการวิพากษ์วิจารณ์ เพื่อไม่ให้ความคิดถูกครอบงำ ผู้เขียนได้ดูสารคดี และติดตามผู้คนที่มีความเห็นต่อคลิปที่ถ่ายทำออกมา....
นายธนาพล อิ๋วสกุล บก.ฟ้าเดียวกัน ระบุว่า หลังจากใช้เวลา 58 นาที 8 วินาที ดูสารคดีเรื่องดังกล่าว ผมมีความเห็นดังต่อไปนี้

1. สารคดีประวัติศาสตร์ ?

ความคาดหวังสำหรับสารคดีประวัติศาสตร์อย่างน้อยต้องมี เอกสาร ข้อมูล รูปภาพ เสียง ที่ร่วมสมัยในประวัติศาสตร์มาบ้างปรากฎว่าตลอดเวลากว่า 1 ชั่วโมงวนเวียนอยู่ที่บริเวณ อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ไม่มีแม้ไปเหยียบจุดที่พระยาพหลยืนอ่านประกาศคณะราษฎร นี่ไม่ต้องพูดถึงประกาศณะราษฎร ที่เป็นเอกสารสำคัญที่สุดของเหตุการณ์ 2475 ไม่มีพูดถึงแม้แต่คำเดียว
ลองนึกดูว่าจะทำสารดคีการปฏิวัติอเมริกา 1776 โดยไม่มีคำประกาศอิสรภาพได้อย่างไร ? หรือเอกสารชิ้นสำคัญชิ้นนี้แสลงใจคนทำเกินไป เราไม่ได้ยินเพลง 24 มิถุนาฯลฯ แต่เอาบทเพลงอะไรก็ไม่รู้ เขียนโดยไม่มีพลัง ไม่ต่างจากเพลงอกหักธรรมดาๆ เพลงหนึ่งที่สันสน เหงา วังเวง
นี่ยังไม่พูดถึงรายละเอียด "เล็กๆ" น้อย ๆ เช่น พูดถึงบทบาทหนังสือพิมพ์ก่อน 2475 แต่ไปเอารูปหนังสือพิมพ์ปี 2482 มาขึ้นเฉย (พาดหัวประกาศสงคราม นั่นคือข่าวการเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ในยุโรป) หรือการเอาภาพเหตุการณ์มาผสมเพนเปกันให้มั่วไปหมด

2. ถ่ายทำ (จงใจให้ดู) แย่

แม้ทีมงานจะเป็น "มืออาชีพ"แต่งานที่ออกมาไม่มีพลังแม้แต่นิดเดียว เริ่มจากมุมกล้องที่ทำเหมือนกับสารคดี "ท่องเทียว" เดินไปเรื่อย ๆ เหนื่อยก็หยุด ไม่มีจุดหมาย ดนตรีประกอบดังที่พูดไปแล้ว ว่าไม่สื่ออะไร หรือเทคนิค เปิดสมุดเปล่า นั้นผมคิดว่าให้เด็กเริ่มหัดทำหนังสั้น ยังทำออกมาได้ดีกว่าอีก 
แต่ถึงที่สุดแล้วผมคิดว่านี่เป็นผลสำเร็จของทีมงานถ่ายทำ หรืออาจจะเป็นสถานีด้วยที่ทำให้เรื่อง 2475 เป็นเรื่องของความสันสนวุ่นวาย ไม่จบไม่สิ้น และดูไม่เป็นความหวังอะไรได้เลยมุกบิลกาแฟ 130 เพื่อจะโยงไป ร.ศ.130 ภาษาวัยรุ่นเขาเรียก "มุกควาย"

3. (ตั้งใจ) จับแพะชนแกะ

อาจจะเป็นเหตุที่คนทำมีธงอยู่ในใจอยุ่แล้วว่าจะให้ใครเป้นพระเอก ใครเป็นผู้ร้าย การใช้เทคนิค ตัดต่อ พูดสลับไปมา ต่างบริบท ต่างคำถามแต่ให้เป็นเรื่องเดียวกัน ยกตัวอย่างกรณี รศ.ศรีศักร พูดเรื่องความเหลือมล้ำว่า 80 ปี ประชาธิปไตยไทยไม่ได้แก้ปัญหาความเหลือมล้ำ แต่หนักกว่าก่อน 2475 เสียอีก แล้วสลับมาที่ ดร.ชาญวิทย์ บอกว่าสังคมมมีความเหลื่อมล้ำ จนกลายเป็นว่า ดร.ชาญวิทย์ พูดสนับสนุนศรีศักดิ์เฉยเลย ทั้งๆที่จุดยืน รศ.ศรีศักดิ์ กับ ดร.ชาญวิทย์ แตกต่างกันในการประเมินการเปลี่ยนแปลง 2475
หรือการเบรคของ อ.สุลักษณ์ ที่บอกว่าต้องกลับไปดูว่าต้องย้อนกลับไปดูว่าเหตุการณ์ 2475 มันมีการบิดเบือนอย่างไร แต่ผู้สร้างทำให้ อ.สุลักษณ์ เป็นตัวตลกไป โดยไปตัดเอาชอตที่ ดร.ชาญวิทย์ บอกว่าต้องกลับไปดูเป็น 100 ปี 150  ปี สิ่งเหล่านี้เห็นตลอดทั้งเรื่อง
ดร.สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ มองว่า ยังไม่ได้ดูจริงๆ ไม่มีเวลา ได้ดูคลิป (ไม่สด) ตอนต้น ราว 3 นาทีกว่า เบื่อชิบหาย เวิ่นเว้อ เรื่องถนนราชดำเนินอะไรก็ไมรู้ เสียเวลา เลยหยุดดู ไว้มีเวลาว่างๆ ค่อยกลับมาดูทีเดียวใหม่
แต่ถ้าเป็นอย่างทีคุณ ธนาพล อิ๋วสกุล ว่า ในข้อ 1 ที่ว่า ไม่มีคำประกาศคณะราษฎรเลย ผมว่าสารคดีนี้ ก็น่าโยนทิ้งขยะ ชอบที่เปรียบเทียบว่า ไม่มีใครทำเรื่อง 4 กรกฎา 1776 โดยไม่พูดถึงประกาศอิสรภาพ
อ.วัฒนชัย วินิจจะกูล อาจารย์คณะนวตกรรม ม.รังสิต กล่าวว่า สารคดีชุดนี้ทำได้แย่กว่าที่่คาดหวังจริงๆ แต่ผมก็จะพยายามดูตอนสุดท้า​ยคืนนี้ว่า (คนทำสารคดี) จะลง​เอยยังไง แต่ผมชอบที่ อ.ธำรงศักดิ์ หยิ​บเอา "รธน." ที่พูดกันว่ารัชกาลที่ 7 เ​ตรียมไว้จะพระราชทานให้ แต่ถูกพวกชิงสุกก่อนห่ามปฏิ​วัติตัดหน้าไปก่อน มาให้ดูนะครับ แม้ว่าคงไม่ได้ช่วยให้พวกที่่ชอบพูดตรรกะนี้เลิกพูด แต่ใครที่ได้ฟังตรรกะนี้มาน​านจะได้ตาสว่างเห็นกันจะจะ